امضای الکترونیک

امضای الکترونیک مجالی را برای انجام معاملات از راه دور فراهم می کند که بدون شک این اقدام به کاهش آلودگی هوا و ترافیک که به مشکل روز پایتخت تبدیل شده است، کمک می کند.
صدور نخستین گواهی امضای الکترونیک از استان تهران آغاز شده است. این فعالیت جدید که با افتتاح نخستین دفتر ثبت نام RA دربخش خصوصی حاکمیتی، در مراسمی با حضور معاون قوه قضائیه، وزیر بازرگانی و رییس کانون سردفتران و دفتر یاران آغاز شد، همچنان نیاز به اطلاع رسانی بیشتری دارد تا پرسش های موجود در باره آن پاسخ داده شود و فرهنگ استفاده از آن رواج یابد.
مطلب زیر سعی دارد تا ضمن معرفی گواهی امضای الکترونیک، برای روشن شدن افکار عمومی و رفع ابهام ها در این زمینه، جزییات بیشتری را تبیین کند.
به گزارش روابط عمومی کانون سردفتران و دفتریاران به نقل از خبرگزاری ایرنا، گفت و گو با سیدفریدالدین محمدی سردفتر اسناد رسمی تهران نیز با هدف روشن شدن این پرسش ها و ابهام ها انجام شد.
وی هدف اصلی طرح صدور گواهی امضای الکترونیک را سرعت بخشیدن به فرایندها، کم کردن زحمات و هزینه های ارباب رجوع و تسریع و تسهیل معاملات میان مردم بویژه در کلان شهر تهران عنوان کرد.
**می دانیم که هر شخص حقیقی می تواند گواهی امضای الکترونیک دریافت کند اما آیا این امکان برای اشخاص حقوقی هم وجود دارد؟
بطور کلی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی بنابر احتیاج و موقعیت شغلی و منصبی خود می توانند درخواست گواهی امضای الکترونیک کنند. یعنی آیا یک نفر می تواند دو امضای الکترونیک داشته باشد؟
همانطور که اشاره شد چنانچه شخصی در موقعیت های مختلف حقیقی و حقوقی احتیاج داشته باشد، گواهی امضای الکترونیک برای وی صادر می شود. به عنوان مثال من می توانم یک گواهی الکترونیک با عنوان شخصی، گواهی دیگری با مقام سردفتر اسنادرسمی و حتی گواهی دیگری را هم با مسوولیتی که در کانون سردفتران دارم، دریافت کنم و از هر کدام این گواهی های صادره در حیطه مورد نظر استفاده کنم.
**در واقع سه گواهی با سه جفت توکن(Token)؟
توکن هایی که همزمان تا شش گواهی الکترونیک را نگهداری می کنند و حتی گواهی های مربوط به ایمیل ایمن و درگاه مطمئن را نیز می توان در آن ذخیره کرد.
**گواهی اشخاص حقوقی این قابلیت را دارد که با برکناری یا عزل یک مسوول در اختیار جانشین او قرار گیرد اما تا چه میزان نکات امنیتی در آن لحاظ شده است؟
این گواهی ها در زمان حاضر و با توجه به ضوابط فعلی یک سال اعتبار دارند. اگر در این مدت برکناری، فوت یا عزل یک شخص حقوقی رخ دهد با اعلام مسوول بالاتر از او این گواهی باطل شده و برای مسوول جدید گواهی دیگری صادر می شود.
**چرا اعتبار زمانی در گواهی الکترونیک وجود دارد؟
چون فضا مجازی است، ضرورت دارد برای لحاظ کردن برخی ملاحظات ایمنی و مصلحتی، زمان اعتبار را محدود درنظر گرفت.
داشتن مدت اعتبار برای گواهی امضای الکترونیک به این دلیل ضروری است که اشخاصی که گواهی الکترونیک می گیرند به طور طبیعی فعالیتهای خود را در فضای سایبری انجام می دهند که ما آنها را رویت و رصد نمی کنیم از این رو در کنار سایر دلایل لازم است مدت اعتباری را برای این گواهی ها درنظر بگیریم.
**سطح بندی هایی که برای گواهی ها در نظرگرفته شده چیست و زمان آنها چه تفاوتی با هم دارد؟
این سطح بندی ها به گونه ای است که مدت اعتبار در آنها، نوع اخذ مدارک ثبت نام، ابطال، نیازمندی های رمزنگاری، سطوح اطمینان، بازرسی ها و غیره متفاوت است.
**سطوح مختلف غیر از مدت زمان اعتبار چه تفاوتی با هم دارند؟
به طور کلی سطوح بالاتر مخصوص کارهای حساس تر است و تهدیدات بیشتری متوجه آن است بنابر این دقت و حساسیت های بیشتری را نیز می طلبد.
**چرا گواهی ها پس از یک سال به جای تمدید شدن تغییر می کند؟
در این خصوص دفاتر ثبت نام و مراجع صدور گواهی دخالتی ندارند. با توجه به اطلاعاتی که در زمان مشخص از فرد دریافت می شود مثل نام، نام خانودگی و شماره ملی و البته به شکل اتفاقی کلید عمومی و خصوصی افراد ایجاد شده و گواهی را به متقاضی ارائه می کنند.
**چرا برخلاف بسیاری از کشور ها در گواهی الکترونیک، شکل امضای متقاضی لحاظ نمی شود؟
شکل امضاء یکی از ضعیف ترین پیش بینی هایی است که در فضای مجازی انجام می شود. در کشورهایی هم که شکل امضا گرفته می شود، تشریفاتی است و هیچ تاثیری در بالا بردن ضریب امنیت ندارد.
**آیا گواهی الکترونیک غیر از تسریع و تسهیل معاملات میان مردم دستاوردی هم برای دفاتر اسناد رسمی دارد؟
بله. دفاتر اسناد رسمی با توجه به صلاحیت ذاتی و حکومتی و تجارب ارزنده و امکانات فیزیکی، نرم افزاری و سخت افزاری و پراکندگی جغرافیایی و کانون متمرکز، موقعیت بسیار مناسبی برای صدور گواهی امضای الکترونیک دارند که این امتیاز و موقعیت حتی در کشورهای اروپایی و پیشرفته که مشابه ما نهاد سردفتری دارند وجود ندارد و بخش های دیگری تصدی آنرا بعهده دارند. ما با غنیمت شماری این موقعیت به نحو شایسته ای این تصدی را برعهده خواهیم داشت اما هدف اصلی از بکارگیری این گواهی برای دفاتر اسناد رسمی تسریع و تسهیل معاملات میان مردم و آسان کردن فرایندهای کاری دفاتر اسناد رسمی برای مردم است.
اکنون در دفاتر اسناد رسمی حدود 30 فرآیند کاری که حدود 15 مورد آن قبل از تنظیم سند و بقیه بعد از ثبت اسناد رسمی است انجام می شود از قبیل استعلام و پاسخ استعلام، اخذ مفاصا حساب، مجوز، گواهی، ارائه آمار و... که با در اختیار داشتن گواهی الکترونیک و ایجاد فضای امن، این فرایندها به سرعت و سادگی و با حذف ایاب و ذهاب انجام خواهد شد.
**آیا با گواهی امضای الکترونیک می توان معاملات اموال غیرمنقول را در فضای انجام داد؟
باید گام به گام به این جا برسیم اما هنوز بستر قانونی و همینطور ثبت اسناد املاک دیجیتالی وجود ندارد. چطور می شود به این هدف رسید؟
اول با راه‌اندازی مرکز ملی داده‌های ثبتی به نحوی که تمام اطلاعات مورد نیاز برای استقرار نظام ثبت الکترونیک در این مرکز، ذخیره و امکان دریافت آنها از سایر مراکز فراهم شود و امکان ثبت آنی، مطمئن و معتبر اطلاعات در مورد معاملات وجود داشته و به‌طور مستمر در دسترس باشد. دوم با فراهم کردن امکان برقراری ارتباط دفاتر اسناد رسمی سراسر کشور با این مرکز از طریق بکارگیری امضای الکترونیک مطمئن.
**آیا کارت ملی هوشمند که بزودی از سوی ثبت احوال در اختیار همه قرار می گیرد می تواند کاربرد گواهی الکترونیک را هم داشته باشد؟ اگر چنین است پس تلاش در این حوزه برای چیست؟
به نظرمی آید هنوز سازمان ثبت احوال در خصوص نحوه صدور این کارت های ملی هوشمند از جهت صدور گواهی امضای الکترونیک به تصمیم قطعی نرسیده است و این موضوع را هم در شهر قم به عنوان پایلوت شروع کرده است.
به علاوه اینکه در مذاکراتی که با مجموعه دست اندرکار تجارت الکترونیک بعمل آمده گواهی پیش بینی شده برای ثبت احوال از نوع سطح یک است که آن هم به اشخاص حقیقی اختصاص دارد. در مورد اشخاص حقوقی نمی توان از کارت های ملی هوشمند استفاده کرد. ما هم به ثبت احوال اعلام کرده ایم که می توانیم بازوی توانمندی برای صدور این کارت های هوشمند ملی باشیم.